Wat is de betekenis van epibreren?
Het Nederlandse woord 'epibreren' is een typisch voorbeeld van een verzonnen term met een specifieke sociale functie. Hoewel het officieel geen betekenis heeft in de gebruikelijke zin, wordt het in de volksmond gebruikt om aan te geven dat iemand bezig lijkt, maar in werkelijkheid niets concreets uitvoert. Denk bijvoorbeeld aan iemand die papieren heen en weer schuift of druk overkomt, terwijl er feitelijk weinig gebeurt. De term wordt vaak op een licht spottende manier gebruikt en kent daardoor een humoristisch karakter.
Waar komt het woord epibreren vandaan?
Het woord epibreren is in de jaren vijftig van de vorige eeuw bekend geworden door de Nederlandse schrijver Simon Carmiggelt. Hij gebruikte het als verzonnen werkwoord in zijn cursiefjes, waarbij het werd voorgesteld als iets dat ambtenaren doen: een vaag, administratief proces waar niemand echt de vinger op kan leggen. Daardoor kreeg het woord een symbolische lading voor bureaucratie en het doen alsof men druk is.
Waarom sloeg het woord aan?
Epibreren groeide uit tot een geliefd woord binnen de Nederlandse taal omdat het een herkenbare situatie beschrijft. Veel mensen hebben wel eens met personen gewerkt die ogenschijnlijk druk bezig zijn, zonder dat daar een duidelijk resultaat uit voortkomt. Het woord vulde daarmee een taalbehoefte: het gaf mensen een term om op luchtige wijze iets vaags en inefficiënts te beschrijven. Bovendien heeft het woord iets geheimzinnigs, alsof het een mysterieus proces betreft dat alleen ingewijden begrijpen.
Hoe wordt epibreren tegenwoordig gebruikt?
In het moderne taalgebruik komt epibreren af en toe nog voor, vooral als ludieke manier om een schijnbezigheid te benoemen. Het heeft zich stevig genesteld in de Nederlandse culturele bagage, ondanks dat het officieel geen gedefinieerd werkwoord is. Soms hoor je mensen gekscherend zeggen dat ze ‘nog even moeten epibreren’ of dat iemand op het werk ‘de hele dag loopt te epibreren’. Deze humoristische lading maakt dat het woord nog steeds gebruikt wordt, voornamelijk in informele sfeer.
Is epibreren een officieel erkend woord?
Inmiddels staat epibreren vermeld in verschillende Nederlandse woordenboeken, waaronder het bekende Van Dale woordenboek. Het wordt erkend als een informeel werkwoord met de betekenis: zich met schijnbaar zinvolle bezigheden bezighouden, vooral in ambtelijke of bureaucratische context. Daarmee heeft het woord zijn plek verworven in de Nederlandse taal, net als andere oorspronkelijk verzonnen termen.
Vergelijkbare Nederlandse termen
Er zijn meer Nederlandse uitdrukkingen en woorden die bedoeld zijn om gedrag te beschrijven dat eigenlijk niet productief is. Denk aan 'de kantjes eraf lopen', wat betekent dat iemand zijn werk minimaal uitvoert. Of 'doen alsof je druk bent', wat ook in het verlengde ligt van epibreren. Toch is 'epibreren' uniek in zijn klank, herkomst en culturele achtergrond.
Een woord met karakter
Epibreren is een voorbeeld van hoe taal creatief en speels kan zijn. Het laat zien dat woorden niet per se bestaan om exacte betekenissen over te brengen, maar ook kunnen dienen om emoties, ervaringen en oordelen over sociale situaties uit te drukken. Dit maakt epibreren tot een fascinerend onderdeel van de Nederlandse taalgeschiedenis.
