De betekenis van de uitdrukking
De Nederlandse uitdrukking ‘zoals de ouden zongen piepen de jongen’ betekent dat kinderen het gedrag van hun ouders overnemen. De uitdrukking verwijst naar het idee dat het gedrag van volwassenen een voorbeeld is voor de volgende generatie. Het leert ons dat jongeren vaak imiteren wat ze zien en horen, vooral binnen het gezin.
Oorsprong van de uitdrukking
De uitdrukking is afkomstig uit de 17e eeuw en werd voor het eerst vastgelegd in verschillende spreekwoordenverzamelingen. Een bekende prent van Jan Steen, een bekende schilder uit de Gouden Eeuw, toont een huiselijk tafereel met ouders en kinderen die samen aan tafel zitten. Op deze prent is de spreuk letterlijk te lezen. De ouders zitten te zingen, terwijl de kinderen mee piepen, wat een visuele illustratie is van het gezegde.
Waarom gebruiken we deze uitdrukking nog steeds?
Hoewel de taal en de manier van opvoeding in de loop der jaren zijn veranderd, blijft de strekking van deze uitdrukking actueel. We herkennen ons allemaal in het idee dat kinderen hun ouders spiegelen in gedrag, normen en waarden. Dit maakt de uitdrukking tijdloos en toepasbaar in veel opvoedkundige situaties.
Voorbeeld uit het dagelijks leven
Denk aan een kind dat beleefd 'dank je wel' zegt. Vaak komt dit omdat de ouders zelf ook beleefd zijn. Maar het werkt ook omgekeerd: kinderen nemen ook minder gewenst gedrag over. Als ouders vaak schreeuwen of ruzie maken, is de kans groot dat kinderen dat gedrag normaal gaan vinden. ‘Zoals de ouden zongen piepen de jongen’ illustreert precies dit mechanisme.
Gebruik in de media en opvoeding
De uitdrukking wordt ook vaak aangehaald in artikelen over opvoeding, op tv of in boeken. Het dient als geheugensteun voor ouders die nadenken over hun gedrag en de invloed daarvan op hun kinderen. Vooral in de context van pedagogiek en ontwikkeling van kinderen komt deze spreuk regelmatig terug om aan te geven hoe belangrijk goed voorbeeldgedrag is.
Relevantie in de huidige tijd
In een wereld waarin veel kinderen opgroeien met social media, influencers en schermen, neemt de rol van ouders als voorbeeldfiguren nog steeds een centrale plaats in. Juist door deze digitale afleiding kunnen normen vervagen, waardoor goed voorbeeldgedrag thuis nog belangrijker wordt. De uitdrukking ‘zoals de ouden zongen piepen de jongen’ herinnert ons eraan dat opvoeding meer is dan regels stellen – het is vooral een kwestie van voordoen.
Tot slot
De uitdrukking ‘zoals de ouden zongen piepen de jongen’ is eeuwenoud, maar nog altijd bijzonder toepasselijk. Het gezegde herinnert ons eraan hoe belangrijk voorbeeldgedrag is binnen het gezin. Of het nu gaat om taalgebruik, normen en waarden of emoties: kinderen spiegelen hun ouders en nemen gedrag over. Dat maakt deze spreuk niet alleen betekenisvol, maar ook blijvend relevant in de opvoeding van vandaag.
